مرگ آدمی به دو سبب اصلی اتفاق می افتد، مرگ هایی که به سبب پایان یافتن توانایی و ظرفیت جسمی بدن فرا می رسد و از آن به مرگ طبیعی یاد می شود، و مرگ هایی که به سبب اتفاقات و رفتارهای آدمی رخ می دهد و از آن به مرگ زودرس و ناگهانی تعبیر می شود.

 امیرمؤمنان علی(علیه السلام) در دعای کمیل می فرماید: اللهم اغفر لی الذنوب التی تهتک العصم، اللهم اغفر لی الذنوب التی تنزل النقم، اللهم اغفر لی الذنوب التی تغیر النعم، اللهم اغفر لی الذنوب التی تحبس الدعاء، اللهم اغفر لی الذنوب التی تنزل البلاء. خدایا ببخش آن گناهانی را که پرده عصمتم را می درد؛ خدایا ببخش آن گناهانی را که بر من کیفر عذاب نازل می کند؛ خدایا ببخش آن گناهانی را که در نعمتت را به روی من می بندد؛ خدایا ببخش آن گناهانی را که مانع قبولی دعاهایم می شود؛ خدایا ببخش آن گناهانی را که بر من بلا می فرستد.

 از آن جایی که این اجل معلق ارتباط تنگاتنگی با رفتار و کردار آدمی می یابد، از آن به عنوان اجل زودهنگام نیز یاد می شود، زیرا شخصی که گرفتار اجل معلق می شود، می بایست به طور طبیعی و براساس اجل مسمای الهی، عمر بیش تری می داشت، ولی به سبب رفتارهایی، آن زمان از میان می رود عمرش کوتاه شده و گرفتار مرگ معلق می شود.

 اجل معلّق، در روایات ـ

امام باقر (علیه السّلام) می‌فرمایند:

 کسی که زیر چهل سالگی بمیرد، نا بهنگام ( و به عمر غیرطبیعی) مرده است و کسی که کمتر از چهارده روز(بیماری بکشد و) بمیرد، مرگش مرگ ناگهانی است.1

 رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می‌فرمایند:

 مرگ ناگهانی، تخفیفی است برای مؤمن (از رنج مردن و سکرات موت) و جان ستاندنی خشم آگین از کافر.2

 آن‌چه که اجل معلّق را، دور می‌کند:

 1ـ ترک گناه

 ـ امام صادق (علیه السّلام) می‌فرماید:

 مردم بیش از آن که به سبب فرا رسیدن اجل (طبیعی) خود بمیرند، بر اثر گناهان خویش در می‌گذرند.3

 2ـ صدقه

ـ امـام عـلی (علیه السّلام) می‌فـرمایند:

با صـدقه دادن،عـمـرها طـولانی می‌شود.4

3ـ صله‌ی ارحام

ـ امام رضا (علیه السّلام) می‌فرمایند:

 ما برای زیاد شدن عمر، وسیله‌ای جز صله‌ی ارحام نمی‌شناسیم. چه بسا مردی که 3 سال از عمرش باقی مانده، امّا به خاطر صله‌ی رحم، خداوند آن باقی مانده را سی سال اضافه می‌کند.(یعنی 33سال)

 و خداوند آن‌چه راکه می‌خواهد انجام می‌دهد و کسی که از عمرش 33 سال باقی مانده است و به واسطه‌ی قطع رحم خداوند سی سال از عمرش برمی‌دارد وآن را به 3 سال کاهش می‌دهد5

ـ امام (علیه السّلام)  به میسر فرمود: گمان می‌کنم به خویشاوندان خود نیکی می‌کنی؟

عرض کرد: آری

من در نوجوانی در بازار برای کسی کار می‌کردم و تنها دو درهم مزد می‌گرفتم.یک درهم را به ‌عمّه‌ام و یک ‌درهم‌ را به ‌خاله‌ام می‌دادم.

امام (علیه السّلام) فرمود: به خدا سوگـند دوبار مرگـت نزدیک شـد، ولی به خاطر این صله‌ی رحم به تأخیر افتاد.6

اگر بخواهیم علل و عواملی که زمینه ساز تاخیر در اجل معلق است دسته بندی کنیم می توانیم آن را در چهار چیز اصلی سامان دهیم که عبارتند از: 1- اجابت دعوت الهی و پذیرش اسلام و ایمان 2- اطاعت از پیامبران 3- عبادت الهی 4- تقوا.

1- میزان الحکمه، ج12، ص 5705
2- همان مدرک
3- همان مدرک، ج1، باب الاجل 
4- همان مدرک 
5- اخلاق عملی، ص 544، اصول کافی، ج2، ص 150
6- همان مدرک